Obezite Tedavisi ve Dislipidemi

Obezite Tedavisi ve Dislipidemi

Obezite, dislipidemi ile sıklıkla ilişkilidir; kan lipid profilinin bozulması olan dislipidemi, obez bireylerde yaygın bir metabolik bozukluktur. Obez bireylerin dislipidemi açısından değerlendirilmesi ve dislipidemisi olanların da obezite açısından incelenmesi önemlidir.

Dislipidemi Nedir?

Obezitede tipik lipit bozukluğu, plazma trigliserit ve serbest yağ asitlerinin artışı ile birlikte HDL (iyi kolesterol) seviyesindeki düşüş olarak tanımlanır. Ayrıca normal veya hafif artmış LDL (kötü kolesterol) seviyeleri ve küçük yoğun LDL partikül artışı da gözlemlenir. Yüksek LDL seviyeleri, kardiyovasküler hastalık için önemli bir risk faktörüdür ve bu nedenle LDL seviyesinin düşürülmesi öncelikli hedef olmalıdır.

Tarama Sıklığı

Dislipidemiye bağlı kalp rahatsızlıkları genellikle asemptomatik seyreder ve her yaşta görülebilir. Bu nedenle, dislipidemi açısından tarama yapılması önerilmektedir:

• 20 yaşından itibaren 5 yılda bir
• 40 yaşından itibaren erkeklerde 1-2 yılda bir
• 50 yaşından itibaren (veya menopoz sonrası) kadınlarda 1-2 yılda bir
• 65 yaşından sonra, yılda bir tarama yapılmalıdır.

Yıllık Tarama Gerektiren Durumlar

Aşağıdaki durumları olan bireyler yılda bir dislipidemi taramasından geçmelidir:

• Aterosklerotik hastalık belirtileri
• Tip 1 veya Tip 2 diyabet
• Birinci derece akrabalarda dislipidemi öyküsü
• Hipertansiyon
• Obezite
• Sigara içimi
• Kronik böbrek hastalığı
• Kronik inflamatuvar hastalıklar
• Genetik dislipidemi bulguları
• HIV enfeksiyonu

Kalori Kısıtlaması ve Kilo Kontrolü

Kalori alımını 300-500 kcal/gün azaltmak, uzun dönemde kilo kontrolü sağlamaya yardımcı olur. Kilo kaybı insülin direncini azaltır ve trigliserit düzeylerini düşürür. Her 1 kg kayıpla HDL düzeylerinde ortalama 0.4 mg/dL artış gözlemlenir.

Aerobik Egzersiz

Haftada 25-30 km yürüyüş veya benzeri aerobik aktivite yapan bireylerde HDL düzeylerinde ortalama 3-6 mg/dL artış sağlanır. Düzenli egzersiz, insülin direncini azaltır ve birçok hastalık riskini düşürür.

Sigara ve Alkol Kullanımı

Sigara kullanımı HDL düzeylerini düşürürken, sigarayı bırakanlarda HDL seviyeleri yükselir. Aşırı alkol tüketimi ise trigliserit düzeylerini artırır. Ancak ılımlı miktarda alkolün HDL üzerindeki olumlu etkileri gözlemlenmektedir.

Makrobesin Oranları ve Yağ Tüketimi

Diyetin makrobesin oranları lipit profili üzerinde büyük etkiye sahiptir. Karbonhidrat alımını %45-55 seviyelerinde sınırlamak ve liften zengin gıdalar tercih etmek gerekir. Doymuş yağ alımının azaltılması, LDL düzeylerini düşürmekte etkilidir.

Obezite İlişkili Dislipidemi Tedavisi

Obezite ile ilişkili dislipideminin tedavisinde kilo kaybı, egzersiz ve sağlıklı bir diyet ön plandadır. Gerekli durumlarda ilaç tedavisi uygulanabilir. Bariatrik cerrahi gibi yöntemler de obez bireylerde lipit profiline olumlu katkılar sağlamaktadır.